10 Temmuz 1919 Perşembe günü, Vilâyâti Şarkiye Müdafaa-ı Hukuk-ı Milliye Cemiyeti Erzurum Şubesi'ne, Cemiyet Merkezi'nden gelen resmî bir yazı ile, Aza olarak kaydedildi. O zamanki Kanunlara göre de Asker ve Devlet Memurları, "Siyasî Cemiyetler"e aza olamazlardı.

Aynı günkü aynı yazı ile, M. Kemal Paşa, Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti Erzurum Şubesi'nin "Heyet-i Faâlesi Birinci Reisi" ve onunla işbirliği ederek kurtuluşumuz yolunda çalışan Emekli Deniz Kurmay Albayı ve Eski Bahriye Nâzırı, Hüseyin Rauf (ORBAY) Bey de, "İkinci Reis" seçildiler.

Mustafa Kemal Paşa ile Hüseyin Rauf Bey'in, Erzurum Kongresi'ne Erzurum Mümessili olabilmeleri için, onlar şehre gelmeden önceki Cemiyet Kongresince Mümessil seçilen iki Erzurumlu, 20 Temmuz 1919 Pazar günü istifa ederek, yerlerini bu iki kişiye bıraktılar.

23 Temmuz 1919 Çarşamba günü açılan Büyük Erzurum Kongresi'nde, Erzurum Mümessili Mustafa Kemal Paşa, Muhafaza-i Hukuk Cemiyeti Trabzon şubesinden gelen 17 Mümessille Erzurumluların önceden anlaşması üzere, 38 red oya karşılık 47 kabul oyuyla Kongre Reisi seçildi.

7 Ağustos 1919 Perşembe günü biten Erzurum Kongresinde, bu Kongreyi tertip eden "Vilâyât-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti" ile, "Trabzon Muhâfaza-i Hukuk Cemiyeti"ni birleştirildi ve "Şarkî-Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" adıyla, merkezi Erzurum olmak üzere yeni bir Cemiyet kuruldu.

Mustafa Kemal Paşa, o gün, "Şarkî-Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti"ne ve Kongre dağıldıktan sonra, onu temsil ederek çalışacak olan "Temsil Heyeti'ne, "Erzurum Mümessili" seçildi. Aynı gün yapılan "Temsil Heyeti Mümessilleri" toplantısında, Erzurum Mümessili M. Kemal Paşa, "Temsil Heyeti Reisi" seçildi.

Mustafa Kemal, Sivas Kongresi'ni bu sıfatıyla topladı ve Sivas Kongresinde Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında tüm Reddi İlhak ve Milli Müdafaa cemiyetleri bir araya toplandı. A-RMH Cemiyetlerinin yönetim unsuru da Heyet-i Temsiliye oldu. 23 Nisan 1920'de Ankara'da Büyük Millet Meclisi açılınca Heyet-i Temsiliye yetkileri TBMM'ye geçmiş oldu.

Heyet-i Temsiliye kadroları, sonraki zamanlarda TBMM'de görev aldılar ve Müdafaa-i Hukuk Grubunu kurdular.

M.KEMAL ÖZLÜK DOSYASI: 9 Ağustos 335 (9 Ağustos 1919) Ordu Müfettişliği'nden mazul ve askerlikten müstafi olan müşarünileyhin silk-i askeriden ihracı ve haiz olduğu nişanların refi ve Fahri Yaveran Unvanının nezi hakkında irade çıkmıştır.

Kongre'de, bölgesel nitelikteki ikinci Nazilli Kongresi'ne katılacak delege secimleri yapıldı.

Ali Galip Olayı, Sadrazam Damat Ferit Paşa hükumetinin, Elazığ Valisi Ali Galip Bey'in önderliğinde, beraberinde İngiliz istihbarat subayları da olmak üzere, Sivas Kongresi'nin yapılmasını engellemeye ve Mustafa Kemal Paşa'yı ortadan kaldırmaya, Heyet-i Temsiliye ve Millî Mücadeleyi durdurmaya çalıştığı girişim.

Demirci Mehmet Efe, Aydın ve havalisinde Kuvva-i Milliye kumandanı oldu.

04-11 Eylül 1919 tarihleri arasında, Sivas Kongresi, Mustafa Kemal'in başkanlığında toplandı.

Erzurum kongresine oranla daha az üye olmasına karşın geniş bir bölgenin katılımın sağlandığı bu kongre ile "Anadolu ve Rumeli Müdafai Hukuk Cemiyetleri"nin mücadelesi ve birliği karar altına alındı. Erzurum Kongresi gibi Sivas Kongresi'nde de Mîsâk-ı Millî manifestosunun ana hatları belirlendi. Kararlar tüm yurt için geçerli kılındı.

Gönen'de Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin fiilen teşekkülü.

Savaşın galibi İtilaf Devletleri ile Avusturya arasında imzalanan anlaşma ile Avusturya-Macaristan imparatorluğu bir çok devlete bölündü. Paris dışındaki Saint-Germain-en-Laye Şatosu'nda imzalanan anlaşmanın ardından;

Macaristan, Çekoslovakya ve Yugoslavya kuruldu,
Romanya Transilvanya ve Bessarabia'yı da kapsayacak şekilde genişledi,
Polonya'ya Avusturya ve Almanya tarafından işgal edilen topraklar verildi.
Avusturya, Versay Anlaşması'nda Almanya'nın da yaptığı gibi, askeri güçlerinin sınırlandırılmasını kabul etmek durumunda kaldı.

Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti teşkil edildiğine dair beyanname, Mustafa Kemal Paşa'nın imzasıyla Sivas Vilayeti'ne verildi.

Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti Hey'et-i Temsîliyyesi, cemiyetin en yüksek idare organı ve çeşitli yerlerde kurulmuş olan müdâfaa-i hukuk ve redd-i ilhak cemiyetleri de bunun birer şubesi sayıldılar.

Ana amacı Osmanlı Devleti'nin dağılma tehlikesine karşı "İslâm halifeliği ve Osmanlı saltanatının varlığını korumak" (Nizamnâme, md. 3) olan Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti'nin Sivas Kongresi'nde tesbit edilen nizamnâmesine göre;

--- Hey'et-i Temsîliyye vatanın bütününü temsil edecek (md. 7/VII), eğer Osmanlı hükümeti İtilâf devletlerinin baskısıyla anayurdun bir parçasını bırakmak zorunda kalacak olursa,
--- Temsil Heyeti mukaddes halifelikle Osmanlı saltanatına olan bağlılığını sürdürerek vatanı Rum ve Ermeni ayakları altında çiğnetmemek için derhal geçici bir yönetim kuracak,
--- kongrenin aldığı kararları Türk milletine, İstanbul hükümetine ve yabancı devletlere duyuracaktı.

Bu şekilde Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti, vatanın bütünü adına konuşmak ve iş görmek yetkisine sahip meşrû ve millî bir teşkilât haline geldi.

Sivas Kongresi'nin 8. Umumi Toplantısı'nda 'İrade-i Milliye' adıyla gazete çıkarılmasına karar verildi. Gazete derhal neşriyata başladı.

Suriye ve Kilikya'daki işgal kuvvetlerinin değiştirilmesi hakkında İngiliz - Fransız Anlaşması.

Türkiye'nin ilk legal sosyalist partisi İstanbul'da Dr.Şefik Hüsnü Değmer ve Ethem Nejat tarafından kuruldu.

*** Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası, Eylül 1919'da İstanbul'da, Mehmed Vehbi (Sandal), Vedat Nedim (Tör), Ali Nizamî, Mümtaz Fazlı (Taylan), Nurullah İsmâil (Yeğenoglu), Dr. Şefik, Hüsnü Bey gibi sosyalistler tarafından kurulan parti.

Almanya'ya eğitim için gidip sosyalist fikirlerin etkisinde kalan gençler, Temmuz 1919'da İstanbul'a gelip, parti kurma çalışmalarına başladılar. Eylül 1919'da kuruluşu tamamlayarak bir kısmı Anadolu'ya geçti. Bir kısmı ise İstanbul'da çalışmalarını sürdürdü. İstanbul'da kalanlar, III. Enternasyonal'e girerek gizli çalışmalarını sürdürdüler. Bazı üyeler bu tutuma karşı koymak için direndiler. Vedat Nedim (Tör), Şevket Süreyya (Aydemir), İsmâil Hüsrev (Tökin), Burhan Asaf (Belge) Sovyetler Birliği'nin görüşlerini kabul etmediklerin için partiden çıkarıldılar.

Fırka, II. Meşrutiyet yılları boyunca işlenmiş olan Osmanlı tarzı sosyalizm tipinden farklı bir ideoloji sunarak, Marksist-Leninist fikirlere önem verdi. "Kurtuluş" dergisinde bu fikirleri işledi. İstanbul'daki fırka mensupları "Aydınlık" dergisinde toplandılar. Anadolu'dakiler ise, Türkiye Halk İştirâkiyûn Fırkası'nın kurucuları olarak "Yeni Hayât" dergisini çıkardılar. Ağır tenkitlere uğrayan Aydınlıkçılar, halka ve köylüye hitâp etmek için "Orak-Çekiç" dergisini çıkardılar. Diğer sosyalistlerle birleşerek ortak cephe kurmak isteyen bu fırka mensupları, 1919 seçimleri öncesinde bu yönde çalıştıysa da başarı gösteremedi. Fakat işçi hareketleri tertip etmekten geri kalmadılar. Daha sonra da aynı türden teşebbüsleri başarısızlıkla sonuçlandı.

Dâmâd Ferîd Paşa hükümetinin politikalarına karşı çıkan fırka, TBMM döneminde de devam etti. 1924 yılında fesh edilerek son buldu.

İşçi Partisi, kendisinin Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası'nın tarihsel mirasçısı olduğunu belirtmektedir.

Birinci Bozkır ayaklanması. (Bastırılışı 4 Ekim 1919)

İngilizler, Samsun ve Merzifon'dan çekildiler.

Bursa'da Müdafaa-i Hukuk Heyet-i Merkeziyesi"nin kuruluşu.

Kirmasti (Mustafakemalpaşa)'de, "Müdafaa-i Hukuk Heyet-i Merkeziyesi"nin kuruluşu.

Yunan zulmünü incelemek için kurulan "Milletlerarası Tahkik Komisyonu" hazırladığı raporu Paris Konferansına sundu.

Konya'da ilk "Müdafaa-i Hukuk Cemiyet-i Heyet-i Merkeziyesi"nin kurulması.

Trakya-Pasaeli Müdafaa-i Hukuk-u Osmaniye Cemiyeti Ikinci Kongresini yaptı.

İkinci Bozkır Ayaklanması.

Erzurum ve Sivas Kongrelerine engel olamayan Damat Ferit Hükümeti istifa etmiş ve yerine Ali Rıza Paşa tarafından yeni bir hükümet kurulmuştu.
Ali Rıza Paşa Anadolu hareketiyle bağlantının kesilerek düşmanca tavır sergilenmesi ile hiçbir sonuca ulaşılamayacağı düşüncesi ile yeni hükümetin Bahriye Nazırı Salih Paşa'yı, Heyet-i Temsiliye Başkanı Mustafa Kemal Paşa ile görüşmelerde bulunması amacıyla Amasya'ya göndermiştir. Yapılan görüşmelerde "Amasya Protokolü" imzalanmıştır.

AMASYA PROTOKOLÜ
1. Türk vilayetleri düşmana terk olunmayacak, hiçbir biçimde manda ve himaye kabul edilmeyecek, Türk vatanının bütünlüğü ve bağımsızlığı korunacak.
2. Azınlıklara siyasi egemenliğimizi ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar tanınmayacak.
3. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, İstanbul Hükümeti tarafından resmen tanınacak.
4. İtilaf Devletleri ile yapılacak olan barış görüşmelerinde Temsil Heyeti'nden de bir temsilci bulunacak.
5. İvedi olarak Anadolu'da halkın özgür seçimiyle bir meclis toplanacak.
6. Anadolu hareketi, İstanbul Hükümetini küçümseyici ve yok sayıcı davranışlardan kaçınacak.

1. ANZAVUR İSYANI: Manyas bölgesinde başlayan ve Susurluk-Gönen-Ulubat'ı içine alan bölgeye yayılan Birinci Anzavur Ayaklanması. (Bastırılması 30 Kasım 1919)

Kuvva-ı İnzibatiye Kumandanı Ahmet Anzavur, Anadolu'daki Milli Kuvvetlere karşı mücadeleye başladı.

Hart Olayı. Bayburt'un Hart bucağında, Şeyh Eşref Ayaklanması başladı. (Bastırılması 25 Aralık 1919)

Urfa'nın Fransızlar tarafından işgali.

Sütçü İmam, Kahramanmaraş'ta Fransız işgalcilere ilk kurşunu attı.

İstanbul işgal kuvvetleri komutanlarından İngiliz General Milne, Anadolu'nun batısında Türklerle Yunanlılar arasında bir sınır belirledi. Bu sınıra Milne Hattı denir. Belirlenen bu sınırı, 3 Kasım 1919'da Harbiye Nazırı Cemal Paşa'ya bildirdi.

Milne Hattı; Ayvalık'ın kuzeyindeki Aymazdağı'ndan güneye doğru Tatarköy, Keşelli, Sart, Bademlik, Umurlu, Selçuk'tan geçiyordu.

Merkezi Sivas'ta olmak üzere "Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti" kuruldu. Cemiyet kısa zamanda Anadolu'da bir şube açtı

Silifke'de, "Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti"nin kurulması.

Balıkesir'de İzmir Doğru Gazetesi yayına başladı.

Gümülcüne'de halk temsilcilerinin katılımıyla bir kongre toplanması ve Batı Trakya'nın gelecekteki durumunun görüşülmesi, (Gümülcüne Kongresi)

Bulgaristan, İtilaf Devletleri ile Paris'in banliyösü Neuilly'de imzaladığı anlaşma ile yeni oluşan Yugoslavya, Romanya ve Yunanistan'a toprak vermek durumda kaldı ve Ege Denizi bağlantısını kaybetti. Bulgar devletine de orduda asker kısıtlaması getirildi.

Aralık 1919'da yapılan umumî seçimde, Erzurum Fahrî Hemşehrisi Mustafa Kemal Paşa, VI.Osmanlı Meclisi için, oy çokluğu ile "Erzurum Mebusu" seçildi ve Seçim Mazbatası, 6 Ocak 1920 Salı günü Erzurum'da yazılarak mühürlenip imza ile tasdikleri yapıldıktan sonra, Ankara'ya kendisine gönderildi.

Karadeniz bölgesi Rumları tarafından, Batum'da "Pontus Rum Hükümeti" adıyla bir hükümet kuruldu.

Mustafa Kemal ve Heyet-i Temsiliye, 19 Aralık 1919 tarihinde Sivas'tan Ankara'ya hareket etti ve 27 Aralık 1919 tarihinde Ankara'ya geldi.

(d.1853 - ö.1920)

Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti

III.Batı Trakya Türk Cumhuriyeti

Âzerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti

Kuvay-i Milliye'ci Yahya Kaptan, Gebze'de İstanbul Hükümeti'nin adamlarınca öldürüldü.

Ankara'da "Anadolu Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti"nin organı olarak, Hakimiyet-i Milliye gazetesi yayımlandı.

1. Dünya Savaşı'nın ardından kurulan Milletler Cemiyeti ilk toplantısını 10 Ocak 1920'de Paris'te yaptı.
Örgüt, daha sonra yerini Birleşmiş Milletler adında başka bir örgüte bırakacaktır.
Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan Milletler Cemiyeti'nin komuta konseyinin 5 daimi üyesi, Birinci Dünya Savaşı galipleri olan;
ABD, İngiltere, Fransa, İtalya ve Japonya'ydı.
Türkiye, Misak-ı Milli'yi henüz gerçekleştiremediği gerekçesi ile uzun süre üyelikten geri dursa da... 18 Temmuz 1932′de cemiyete üye oldu.
Türkiye'nin Milletler Cemiyeti üyeliği, kanımızca, Misak-ı Milli hedeflerinin geri bırakılması anlamındadır.
2. Dünya Savaşı'nın zeminlerini hazırlayan cemiyet... savaşın ardından 18 Nisan 1946'da Cenevre'de toplanan XXI. Genel Kurulda alınan karar ile kendisini feshetti.

Yapılan seçimler sonunda 6. Meclis-i Mebusan ilk toplantısını 12 Ocak 1920'de yaptı. Erzurum mebusu seçilen M.Kemal bu oturuma katılmadı.

5. Meclis-i Mebusan'ın feshinden sonra aslında, meclisi tekrar faaliyete geçirmek planlanmıyordu. Ancak Mustafa Kemal'in etkin bir biçimde Milli Müdafaya öncülük yapabilmesi için Meslis-i Mebusan başkanı olması düşünüldü. 6. meclis için yapılan mebus seçimlerinde daha çok Müdafaa-i Hukuk grubunun belirlediği adaylar seçildi.

6. Meclis-i Mebusan'da Felah-ı Vatan Grubu kuruldu. Bu grup, Misak-ı Milli'nin kabulünü sağladı. Mustafa Kemal'in Meclis-i Mebusan Başkanı seçilmesi ise başarılamadı. Bunun üzerine Meclis, çalışmalarını güvenlik nedeniyle durdurarak, Ankara'da Mustafa Kemal'in etkin olabileceği yeni bir meclisin kurulmasını sağladı. 6. Meclis-i Mebusan üyeleri Ankara'da açılan meclise katıdlılar.

Maraş bölgesinde, yerel kuvvetlerle Fransızlar arasında "Araplar Çarpışması".

Sultanahmet Meydanı'nda 150 bin kişinin katıldığı büyük bir miting yapıldı.

İzmir'in işgal edildiğinin duyulmasıyla birlikte, başta İstanbul olmak üzere tüm yurtta derin infial uyandı. Bunun üzerine İstanbul Sultanahmet Meydanı'nda bir dizi protesto mitingi yapıldı. Mitingleri "Karakol Cemiyeti" ve "Türk Ocakları" organize ediyordu. Bu mitinglerde Şair Mehmet Emin Yurdakul, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Halide Edip Adıvar, Şükufe Nihal gibi hatipler konuşmuştur. Sultanahmet mitingleri Anadolu direnişinin moral ve kadro kaynağı olmuşlardır.

Soma ve Salihli cephelerinde "Milne Hattı" işgal edildiği için başlayan Yunan saldırıları, ağır kayıplar verdirilerek püskürtüldü.

Maraş Kalesine Fransız bayrağı çekilmesi üzerine, Maraş halkının direnişi başladı. Maraşlılar, kale duvarlarına tırmanarak, Fransız bayrağının indirdi ve yerine Türk bayrağı çekti.

Gelibolu - Akbaş mevkisindeki cephane deposuna, Kuvva-i Milliye kahramanlarından Köprülülü Hamdi ve arkadaşları baskın yaparak, bulunan silah ve mühimmatı kaçırdı.

İstanbul'da toplanan son Meclis-i Mebusanda, yurtsever "Felah-ı Vatan" grubu ve Anadolu hareketine sempati ile bakan Ali Rıza Paşa'nın girişimiyle gizli bir oturum yapıldı. Toplantıda "Misak-ı Milli" kabul edildi. Bu aynı zamanda Anadolu Hareketi'nin de programı oldu.

Misak-ı Milli, 31 Mart Vak'ası ile başlayan işgal döneminde, Kurtuluş Savaşının temelini ve ana esaslarını oluşturur. Mustafa Kemal öncülüğünde ki Anadolu Halk Hareketi ile Osmanlı Devleti'nin ortak karar ve beyanlarıdır.

İngiltere Milletler Cemiyeti'ne üye oldu.

Kuva-yı Milliye, Fransız işgalindeki Urfa'yı kuşattı.

Fransızlar, Maraş'tan çekildi.

2. ANZAVUR İSYANI

Osmanlı Mebuslar Meclisi, kabul ettiği Misak-ı Milli Kararı'nın basında yayınlanmasını ve bütün yabancı parlamentolara bildirilmesini kararlaştırdı.

Oltu'da "Şura Hükümeti"ni yöneten "Oltu İslam Terakki Komitesi, ilk genel kongresini yaptı.

Bağımsız Hiva ve Buhara hanlıkları (Özbekistan) Ruslar tarafından ilhak edildi.

Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti

Öğretmenler birikmiş bütün maaşlarının ödenmesini istediklerinden 1 Mart 1920 tarihinden itibaren greve başladılar. Greve 200 okuldan 944 öğretmen katılmış ve grevden 20.000 öğrenci etkilenmiştir. Öğretmenler, yaptıklarının bir grev olmadığını, çünkü maaş artışı değil maşlarının ödenmesini istediklerini açıkladılar. 4 Aralık 1920 tarihli TBMM toplantısında konu gündeme geldi.

Urfa bölgesinde Kuva-yı Milliye, Fransız Kuvvetlerine taarruz başlattı. Şiddetli çarpışmalar yaşandı.

Yeşilay, Birinci Dünya Savaşı sırası ve sonrasında işgal güçlerinin toplumumuzda alkol ve uyuşturucu maddeleri yaygınlaştırmasını ve işgale karşı mücadele ruhunun yıkılmasını önlemek amacıyla dönemin Şeyhülislam'ı İbrahim Haydarizade'nin himayesinde, Dr. Mazhar Osman Uzman ve arkadaşları tarafından Sultan Vahdeddin'in izniyle 5 Mart 1920'de İstanbul'da "Hilal-i Ahdar" adıyla kurulmuştur.

Yeşilay'ın kurulduğu 1 - 7 Mart tarihleri ülkemizde Yeşilay haftası olarak kutlanmaktadır.

"Hilal-i Ahdar" ismi daha sonra "Yeşil Hilal" ve "Yeşilay" olarak değiştirilmiş, 1934 yılında Mustafa Kemal Atatürk'ün Cumhurbaşkanlığı, İsmet İnönü'nün Başbakanlığında, Bakanlar Kurulu kararıyla Yeşilay'a "kamuya yararlı dernek statüsü" verilmiştir.

(11 Mart 1884 - 6 Mart 1920)
Asker, öğretmen ve yazar. Türk edebiyatının önde gelen hikâye yazarlarındandır. Türkiye kısa hikâyeciliğinin kurucu ismidir. Ayrıca edebiyatta Türkçülük akımının kurucularından olup, Türkçede sadeleşmenin savunucusudur.

İstanbul, İngiliz askerleri tarafından resmen işgal edildi. Meclisi Mebusan'da direniş yanlısı mebuslar ve bazı aydınlar tutuklandı. İstanbul'un en kara günleri olarak tarihe geçti.

İngilizlerin İstanbul'da Şehzadebaşı karakolunu basarak, 6 Türk erini şehit etmeleri.

İngilizler, Eskişehir ve Afyonkarahisar'dan çekildiler.

İşgal güçleri 16 Mart 1920 tarihinde İstanbul'u resmen işgal etmiş, milletvekilleri 18 Mart'ta "çalışmaya uygun ortam oluncaya kadar" Meclisi tatil etmişlerdir. 1920 Meclisine Erzurum Milletvekili olarak seçilen ancak, İstanbul'a gitmeyen Mustafa Kemal, bu durum üzerine Temsil Heyeti Başkanı sıfatıyla 19 Mart'ta bir genelge yayınlamış ve meclisin Ankara'da toplanacağını bildirmiştir.

İngilizler tarafından tutuklanan 30 kadar Türk, İstanbul'dan Malta'ya sürgüne gönderildi.

Fransız kuvvetlerinin Kilis, Antep yolunu kapatan Teğmen Şahin komutasındaki milli kuvvetlerle çarpışması ve Şahin Bey'in şehit oluşu.

Fransız isgal kuvvetlerine karşı savaşan Kuvayi Milliye komutanı Şahin Bey ve askerlerine yiyecek getiren yaşları 12-14 olan antepli çocuklar karanlık bastırinca Dokurcum Değirmeni'nde geceyi gecirirler. Şahin Bey, Elmalı köprüsunde kahramanca savaşarak şehit düşer.

Fransız askerleri kopru civarındaki değirmene gelir. Değirmende saklanan çocukları fark eder ve silahsız çocukları değirmenin önündeki dik kayaların önüne dizerler. Ellerini birbirine bağlarlar. Silahsız 14 yavrumuzu sorgu dahi yapmadan süngüleyip kurşuna dizerek katlederler.

Fransız birliği, açılan Antep yolundan gidince çevre köylerden koşup gelenler, elleri birbirine bağlanmış, kurşunlanmış ve süngülenmiş çocukların cansız bedenlerini buldular.

Bulundukları yere bugün "14 Şehitler Anıtı" dikilmiştir.

Antep'te Fransız işgal güçlerine karşı kendiliğinden direniş ve çatışmalar başladı.

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kuruluş hazırlıkları sırasında, Ulusal Kurtuluş Hareketinin haklılığını tüm dünyaya duyurmak için haber ajansı kurulmuştur.

Anadolu Ajansı, Kurtuluş Savaşı sırasında çok önemli görevler üstlenmiştir. Haber bültenleri, telgraf imkanı olan yerlere maniple ile ulaştırılırken, işgal altında bulunan Anadolu'nun uzak köşelerine, at sırtındaki görevliler tarafından taşınmıştır.

Anadolu Ajansı'nın yayınladığı bültenler, hem Ankara'daki gelişmeleri Türk halkına duyurarak milli şuurun şahlanmasını ve halkımızın aydınlanmasını sağlamış hem de Anadolu ihtilalinin haklı sesini tüm dünyaya duyurmuştur.

Anadolu Ajansı, 1 Mart 1925'te Devletin %40 hissedarı olduğu bir anonim ortaklık haline getirilmiştir.

Şeyh-ul İslam Dürrizade Abdullah, Kuva-i Milliye aleyhine fetva verdi.

İngilizlerle yaptıkları antlaşma gereğince Fransızlar Urfa'yı terk etti.

6. Meclis-i Mebusan, İstanbul'un işgali üzerine, işgal güçleri tarafından, 11 Nisan 1920'de resmen kapatıldı.

Tarsus bölgesinde Fransız kuvvetleriyle milli müfrezeler arasında Birinci Kavaklıhan savaşı oldu. 2 gün süren savaş sonunda düşman Tarsus'a çekilmek zorunda kaldı.

Birinci Düzce ayaklanması. (Bastırılışı: 31 Mayıs 1920)
13 Nisan 1920 tarihlerinde Bolu, Düzce dolaylarında da isyan çıktı. Bu isyan, 19 Nisan 1920 tarihinde Beypazarı'na kadar yayıldı. Abaza ve Çerkezlerden meydana gelen dört bin kişilik büyük bir kalabalık, Düzce'yi basarak hapishaneleri boşalttılar ve çarpışma ile oradaki süvari müfrezemizin silâhlarını aldılar. Hükûmet memurlarını ve subayları hapsettiler.

Hive Hanlığı, han'ın tahttan feragt etmesi ile Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti olarak 26 Nisan 1920 tarihinde, Birinci Harzemşah Kurultay'ında (Meclis) ilan edildi ve 20 Ekim 1923 tarihinde Harezm Sosyalist Sovyet Cumhuriyeti'ne dönüştü.

İzmit bölgesinde Kuvva-ı İnzibatiye'nin yenilgisi ve bazı birliklerin Kuvva-i Milli'ye katılması.

Sanremo Konferansı, Osmanlı Devletinin Ortadoğu'daki topraklarının paylaşımı hakkında yapılan Milletler Cemiyeti toplantısıdır.

Mustafa Kemal, vilayetlere Meclisin 23 Nisan 1920 tarihinde toplanacağını bildiren genelge yayınladı.

İtilaf Devletleri, Osmanlı hükümetini Paris'te toplanacak sulh konferansına davet etti.

30 Nisan tarihinde, Ankara'da toplanan Büyük Millet Meclisi, taraf ülkelerin dış işleri bakanlıklarına gönderdiği bir yazıyla İstanbul'dan ayrı bir hükümetin kurulduğunu bildirdi.